Stadsbomen klimaatbestendiger maken: verbetering groeiplaats of andere soortkeuze?

NIEUWS

Hanneke Tax, dinsdag 27 september 2022

118 sec

Klimaatonderzoekers constateren: klimaatverandering bedreigt meerderheid stadsbomen wereldwijd

Wetenschappers waarschuwden vorige week voor de negatieve gevolgen van meer hitte en droogte in steden voor stadsbomen. Ze adviseren klimaatbestendiger boomsoorten te kiezen. IVN Natuureducatie adviseert echter om te focussen op een betere standplaats voor bomen en waar mogelijk tiny forests in te zetten.

Klimaatonderzoekers uit Frankrijk en Australië publiceerden vorige week een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change. Ze bestudeerden voor hun onderzoek 3.129 boom- en heestersoorten die voorkomen in 164 steden wereldwijd: in hoeverre zijn deze bestand tegen de drogere en hetere omstandigheden die worden voorspeld? Van de onderzochte soorten loopt op dit moment al 56% tot 65% risico's door opwarming van het klimaat. Mogelijk loopt dat aandeel tot 2050 op naar 68% tot 76% van de soorten, zo blijkt uit het onderzoek.

Meer water en klimaatbestendige soorten

Een door de onderzoekers aanbevolen manier om de problemen het hoofd te bieden is om bomen in droge zomers extra water te geven. De hogere kosten en beperkte beschikbaarheid van water maakt dat echter niet altijd en overal mogelijk. Gemeenten kunnen er daarom volgens de onderzoekers beter voor kiezen om hun bomen en planten aan te passen aan klimaatverandering. Bijvoorbeeld door soorten te planten die beter bestand zijn tegen hogere temperaturen en minder water nodig hebben. Een veelvoorkomende boomsoort als de Europese es (Fraxinus excelsior) zou bijvoorbeeld geen verstandige keuze zijn.

Een veelvoorkomende boomsoort als de Fraxinus excelsior zou bijvoorbeeld geen verstandige keuze zijn

Bodem beter verzorgen

Daan Bleichrodt, projectleider Tiny Forest voor IVN Natuureductie, pleit echter voor een andere invalshoek: 'Bomen zijn in steden gevoeliger voor droogte en hitte, omdat ze vaak geen goede standplaatsen hebben. Ze krijgen bij droogte te weinig water en de bodem is veelal verdicht met te weinig organische stoffen. Daarnaast worden de bladeren die bomen elke herfst en winter afwerpen continu verwijderd, terwijl deze de boom juist beschermen. Daarnaast moeten we afscheid nemen van zogenoemde monoculturen en kiezen voor variatie. Het aanplanten van kleine stadsbossen met veel variatie kan hierin helpen.'

Inheemse soorten klimaatbestendig

IVN stelt dat veel inheemse soorten, zoals beuken, lindes, eiken en esdoorns goed bestand tegen warmte en droogte, op voorwaarde dat ze een goede standplaats hebben. Bomen uit zuidelijke (Europese) regio's aanplanten, omdat die beter bestand zouden zijn tegen hitte en droogte, is niet nodig. Bleichrodt: 'Zo'n beetje al onze bomen komen daar ook vandaan. De eikenboom is na de laatste ijstijd, dertienduizend jaar geleden, vanuit de Balkan, Spanje en Italië naar Nederland geëmigreerd. Net ten noorden van Madrid ligt het meest zuidelijk beukenbos van Europa: Montejo de la Sierra. Zo'n tienduizend jaar geleden was dit bos zo uitgestrekt dat je vanuit Spanje zo naar de Hoge Veluwe kon wandelen. De beuken gedijen prima in dit gortdroge en bloedhete klimaat. In de genen van deze bomen zit omgaan met droogte en hitte opgeslagen - hun voorouders groeiden nu eenmaal in die omstandigheden op.'

'De beuken gedijen prima in dit gortdroge en bloedhete klimaat. In de genen van deze bomen zit omgaan met droogte en hitte opgeslagen'

Plantgemeenschappen

Volgens IVN is het dus beter om te kijken naar de manier waarop bomen worden geplant en onderhouden om de overlevingskansen te verbeteren. Goede standplekken met voldoende doorwortelbare ruimte en een strooisellaag zijn daarbij belangrijk. Nog beter is het om in plaats van solitaire bomen 'plantgemeenschappen' te planten. IVN Natuureducatie zet daarom in op de aanplant van tiny forests; daarmee wordt een grotere klimaatbestendigheid bereikt dankzij betere omstandigheden en een grotere biodiversiteit.

Meer over de publicatie 'Climate change increases global risk to urban forests' in Nature Climate Change is hier te vinden.

REACTIES

		Henk van der Weijst Thursday 29 September 2022

Inderdaad, stadsbomen moet je maken.

Tip de redactie