 |
| Oude boom in Haarlem, Haarlemmerhout |
Boomkroonvolume speelt hoofdrol in nieuwe Handboek Bomen
donderdag 3 november 2022
Editie 2022 biedt veel aanknopingspunten voor klimaateffectief beleid
Kroonvolume, in het bijzonder van bestaande, oude bomen draagt direct bij aan het oplossen van uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit en leefbaarheid. Daarom is boomkroonvolume (BKV) verweven in het gehele Handboek Bomen 2022, en vooral in de nieuwe hoofdstukken.
Handboek Bomen 2022 werd in mei door het Norminstituut Bomen gelanceerd. Om het goed te kunnen gebruiken is het handig te weten wat de belangrijkste wijzigingen zijn ten opzichte van de editie uit 2018. Sinds die editie is het bewustzijn sterk gegroeid dat de uitdagingen op het gebied van klimaat, biodiversiteit en leefbaarheid urgent zijn en dat de waardering voor grote bomen daarin een cruciale rol speelt. De hoeveelheid blad bepaalt immers in grote mate de hoeveelheid en de waarde van functies die een boom kan leveren.
Nieuwe hoofdstukken met nadruk op bladerdek
Handboek Bomen 2022 bestaat uit twintig hoofdstukken, waarvan de laatste drie nieuw zijn toegevoegd. Deze gaan over groeiplaatsonderzoek, kwaliteitsbeoordeling en bomenbalans, met het oog op ecosysteemdiensten. Ook nieuw is het kenmerk BKV, voor boomkroonvolume. Dit kenmerk komt in bijna alle hoofdstukken terug als rode draad. Daardoor komt de nadruk veel meer dan voorheen te liggen op de omvang van het bladerdek.
Bestaande bomen beschermen levert per direct een duurzamer effect dan het aanplanten van jonge bomen, ook bij de aanplant van veel jonge bomen. Vooral als die niet de juiste omstandigheden meekrijgen om groot en oud te worden. De omvang van het bladerdek zegt veel meer over de hoeveelheid functies die de boom kan leveren dan het aantal bomen dat aanwezig is.
|
De omvang van het bladerdek zegt veel meer over de hoeveelheid functies die de boom kan leveren dan het aantal bomen dat aanwezig is
| |
| klik om te delen op Twitter | |
 |
|
Ontwerpen met BKV
Met het BKV wordt inzichtelijk welk volume kroonomvang (in m3) een boom heeft of kan krijgen wanneer de boom voldoende ondergrondse en bovengrondse ruimte krijgt om te groeien. In een bomenontwerp moet dan ook rekening worden gehouden met het potentiële boomkroonvolume (hoofdstuk 1, Bomenontwerp). Dit is afhankelijk van de boomsoort en de groeiplaats maar ook van de geplande omloop; blijft de boom er twintig, veertig, zestig of tachtig jaar staan? Zo kun je inzichtelijk maken dat het potentiële boomkroonvolume (BKV) van een boom van de eerste grootte bijvoorbeeld tien keer meer bedraagt dan die van een boom van de derde grootte. Het boomkroonvolume wordt binnen het Handboek Bomen berekend met de datakenmerken Boomhoogteklasse (kroonhoogte) en de Boomkroondiameterklasse.
Bomenbalans
Het nieuwe hoofdstuk 20 is gewijd aan de bomenbalans. Daarmee kun je zichtbaar maken hoeveel bomen er in een project staan, er bijkomen of verdwijnen en wordt inzichtelijk wat dit voor impact heeft op het totale boomkroonvolume. Vier jonge bomen extra aanplanten (berekening BKV 20 m3) klinkt heel mooi maar als daar één grote volwassen boom voor moet wijken (berekening BKV 1.250 m3) dan is het verlies aan boomkroonvolume groot. Wel kan het kroonvolume op termijn, afhankelijk van de beschikbare groeiplaats, boomsoortkeuze en omloop hoger worden. Met het BKV binnen de bomenbalans kunnen ontwerpen op hun bijdrage aan boomkroonvolume worden getoetst en vergeleken. Met de bomenbalans kun je zo onderbouwen dat drie jonge kersen (derde grootte) een oude eik (eerste grootte) niet compenseren in kroonvolume en functies.
Onderbouwen van communicatie
Ook met het boomwaarderingscijfer (W-cijfer), boomwaarde- en schade-indextabel en de nieuwe rol van de projectleider bomen biedt Handboek Bomen 2022 nieuwe aanknopingspunten voor het waarderen en beoordelen van bomen die in een project worden aangeplant of juist verwijderd. Hiermee wordt ook de communicatie met andere vakdisciplines visueler en inzichtelijker. De praatplaat 'Functie van Bomen' is tot slot een hulpmiddel waarmee je de functies en diensten van bomen op een eenvoudige manier kunt toelichten voor bijvoorbeeld inwoners of collega's met weinig of geen vakkennis op het gebied van bomen. De praatplaat laat zien hoe bomen op een vaak kosteneffectieve manier helpen om doelen te bereiken op het gebied van klimaatadaptatie, biodiversiteitsherstel en een waardevolle leefomgeving.
Handboek Bomen is een technisch document, gericht op professionele gebruikers. Overheden gebruiken dit Handboek bij de aanbesteding van werken die te maken hebben met bomen in de openbare ruimte. Algemeen toegankelijke informatie die op het Handboek is gebaseerd, is te vinden de website 'Bomen zijn belangrijk' van het Norminstituut Bomen.
|
Tip de redactie
|
