 |
| Uit de brochure: een oude houtwal langs een zandpad (foto Ronald Bakker) |
Kennisnetwerk OBN benadrukt belang van overstaanders voor biodiversiteit
donderdag 16 juni 2022
Brochure Ecologie en beheer van droge dooradering: oude bomen zijn toekomstbomen
Kennisnetwerk OBN pleit ervoor om binnen het beheer van landschapselementen in het cultuurlandschap bomen zoveel mogelijk oud te laten worden en bij eindkap voldoende overstaanders in stand te houden. Vanwege het ecologische potentieel worden zulke overstaanders ook 'toekomstbomen' genoemd.
De Vereniging van bos- en natuurterreineigenaren (VBNE) en Kennisnetwerk OBN brachten de brochure 'Ecologie en beheer van droge dooradering' uit met verzamelde praktijkkennis over het ecologisch beheer van droge landschapselementen zoals houtsingels, houtwallen, heggen en hagen, lanen, bosjes, kaden en overhoekjes. De focus van de brochure ligt op biodiversiteit. Oude bomen spelen daarin een belangrijke rol: 'Oude en brede bomen vormen het leefgebied voor bossoorten zoals zanglijster, merel, koolmees en pimpelmees. Deels zijn de bossoorten holenbroeders die profiteren van oudere bomen en oude stobben met holen, zoals gekraagde roodstaart. Hoe ouder en breder het element, hoe meer broedvogels er gevonden worden.'
Niet alleen cultuurhistorisch waarderen
In de brochure is kennis bijeengebracht over de ecologie en het beheer van planten en dieren in deze droge dooradering van het cultuurlandschap. De brochure zegt daarover: 'Tot voor kort richtte het beheer van landschapselementen zich voornamelijk op de landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Sinds de introductie van regeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer in 2016 is het vergroten van de biodiversiteit ook een belangrijk doel geworden. Het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer is namelijk in het leven geroepen om de leefgebieden van bepaalde doelsoorten te creëren en in stand te houden.'
De brochure beschrijft landschapselementen daarom aan de hand van hun waarde als leefgebied voor planten en dieren. Namelijk enerzijds als habitat voor soorten: bieden van voedsel, voortplantingsmogelijkheden en veiligheid en anderzijds als verbinding tussen natuurgebieden en deelpopulaties.
|
'Hoe ouder de boom, hoe meer biodiversiteit in holen, scheuren en kieren'
| |
| klik om te delen op Twitter | |
 |
|
Concrete beheertips
De brochure geeft concrete handvatten voor beheerders om biodiversiteit in landschapselementen verbeteren. Een belangrijke aanbeveling is om te werken aan verbindingen, waardoor landschapselementen niet geïsoleerd liggen, waardoor populaties bijvoorbeeld een groter leefgebied en betere overlevingskansen hebben. Verder is het beter om, als er in het kader van beheer een strook gekapt moet worden, de maatregelen in ruimte en tijd te spreiden. Daarmee voorkom je kaalslag en het vernielen of versnipperen van leefgebieden.
Ook wordt aanbevolen om waar mogelijk eindkap van bomen te voorkomen. Want hoe ouder de boom, hoe meer biodiversiteit in holen, scheuren en kieren. Ook oude stobben blijven het liefst staan, omdat overwinterende amfibieën en reptielen in de ingerotte gaten een schuilplaats kunnen vinden.
Waarde van overstaanders
Overstaanders zijn vrijstaande bomen die bij de eindkap gespaard zijn. Onder landschapsbeheerders bestaan er vanouds verschillende tradities wat betreft overstaanders. In de Friese wouden is bijvoorbeeld het streven een overstaander om de 25 meter, en in Groningen om de tien meter. De naam 'toekomstbomen' danken overstaanders aan het gegeven dat ze als zaadbronnen kunnen dienen voor natuurlijke verjonging. Voor biodiversiteit hebben deze overstaanders ook veel waarde, aldus de brochure, omdat een deel van de boomlaag in stand blijft. De boom kan daardoor gebruikt blijven worden als zangplaats, schuilplaats of voedselplant. 'Voor broedvogels geldt bijvoorbeeld: hoe groter de kroonomvang van het element, hoe meer vogels. Dit pleit ervoor om meerdere overstaanders in het element te laten staan.'
Ook struiken kunnen trouwens nut hebben als overstaanders: 'Zo zijn rijk bloeiende struiken als meidoorn, lijsterbes of vlier prima geschikt als overstaander. Hoe groter ze uitgroeien, des te meer insecten, broedvogels en (vleer)muizen ze aantrekken.'
|
De gratis brochure is in te zien via deze link.
|
Tip de redactie
|
